Terwijl het coronavirus rondwaart door de wereld proberen allerlei mensen deze besmettelijke ziekte theologisch te duiden. Een eerste duiding waarover ik las was begin februari door imam Fawaz. Hij is er van overtuigd dat China met het coronavirus door Allah gestraft wordt vanwege de behandeling van de Oeigoeren.

Inmiddels is het virus ver buiten de Chinese landsgrenzen verspreid en is ook de islamitische wereld getroffen. Onder andere Iran is zwaar getroffen. Mogen we dan zeggen dat Allah de Iraanse sjiieten straft vanwege de behandeling van de soennitische Koerden?

Maar ook Italië krijgt grote klappen te verduren. Is het vanwege de behandeling van moslimmigranten op Lampedusa of vanwege de misstanden in de Rooms Katholieke kerk? Wat ligt ten grondslag aan de destructieve uitwerking van het coronavirus in dit Europees land?

Maar ook vluchtelingen zijn niet gevrijwaard voor het virus. Op het Griekse eiland Lesbos is de eerste inwoner besmet. Wanneer het coronavirus het overbevolkte kamp Moria bereikt, dan zijn de bewoners kansloos. Een niet te overziene ramp zal daar plaatsvinden.

Waarom? Is dit alles te duiden? Is het theologisch te verklaren vanuit welke religie dan ook. Of moeten we op grond van bovenstaande voorbeelden de theologie loslaten en alleen de wetenschappelijke kant bekijken? Zo wordt er veel gespeculeerd.

De theologische lijn los laten, dat kan ik niet. Ik belijd dat de God en vader van Jezus Christus de Schepper is van hemel en aarde. Hij heeft de wereld in Zijn hand en leidt de wereld naar de wederkomst van Zijn Zoon Jezus Christus. Ik zal op grond hiervan niet instemmen met de theologische uitleg van imam Fawaz. Het is geen straf van Allah vanwege de behandelingen van de Oeigoeren door China en ook niet een straf van Allah voor de sjiitische Iraniërs.

Is het dan een straf van de Heere God? De Zimbabwaanse minister van defensie verklaart het op deze manier. Een straf van God voor Europa. Hij vergeet alleen dat heel de wereld getroffen wordt. Toch lijkt deze gedachte van straf terug te komen in het commentaar van het Reformatorisch Dagblad. Maar dan niet als straf vanwege de sancties die de EU Zimbabwe heeft opgelegd, maar vanwege het ethische verval van Europa. De op de site geplaatste preek van de Rotterdamse predikant dr. J.J. van Oosterzee in de tijd van de cholera-uitbraak lijkt deze opvatting te bevestigen. Al wordt er nergens over een straf gesproken, maar over een middel in Gods hand. Ik kom hier later op terug.

Tegelijk lees ik ook tegenovergestelde opvatting. Namelijk dat het een werk is van de boze. Reden die hiervoor werden aangedragen waren het sluiten van kerken en het stoppen van kerkelijke activiteiten. Zo verklaarde onder andere Lee Man-hee van de Shincheonji-beweging dat de virusuitbraak ‘het werk van de duivel’ is, bedoeld om ‘de snelle groei van Shincheonji te stoppen’.

Wat we zien is dat iedere verklaring precies past in het straatje van degene die de verklaring uit doet gaan. Of het nu Fawaz is of Lee of een Zimbabwaanse minister of de hoofdredactie van het RD. Al zit er wel een groot verschil. In de meeste gevallen wordt er verwezen naar ‘schuld’ van anderen. In het hoofdcommentaar van het RD gebeurt dit niet. Hier lezen we: “Niet corona heerst, maar God regeert. Het coronavirus is slechts een tweede oorzaak, een middel in Gods hand. Hij zendt ziekte zoals ooit de plagen in Egypte, om de mens tot inkeer te brengen. Christenen hoeven daarvoor niet te verwijzen naar China, Iran of Italië. Ze hoeven ook geen verwijten te maken aan een overheid die abortus en euthanasie verdedigt of Nederland een genderideologie opdringt. Laten ze de hand in eigen boezem steken en zichzelf onderzoeken.“

Maar is het een straf van Gods hand? Of wil de Heere God het kwade ten goede gebruiken? Ik wil de pandemie geen straf noemen. In het Oude Testament lezen we over ziekten en plagen die als straffen en oordelen over mensen, landen en de wereld zijn gekomen. Egypte werd zwaar getroffen door de tien plagen. Maar Israël leed zelf ook onder Gods oordelen, zoals door hongersnoden en de ballingschap. In het Nieuwe Testament lezen we over de hongersnood die door Agabus voorzegt is. Maar daar daar lezen we niet een verwijzing naar straf. In woorden van de Heere Jezus lezen we ook over hongersnoden, besmettelijke ziekten en aardbevingen die de aarde treffen. Maar ook daar wordt het niet geduid als straf, maar als begin van de weeën. Het toont dat de komst van Gods Koninkrijk een bevalling is die met smart zal plaatsen vinden. Maar is het grootste lijden hiervoor niet gedragen door de Heere Jezus? Toen Hij bespot, vernederd, gelasterd en gekruisigd werd leed Hij ontelbare smaadheden. Christus droeg de straf doordat Hij de zonde van de wereld op Zich genomen heeft.

Hierom wil ik de ellende waardoor de wereld getroffen wordt niet als straf duiden. Het laatste oordeel komt nog. Bij Zijn komst zal Jezus de levenden en de doden oordelen. De Heere zal wraak oefenen over hen die het Evangelie van onze Heere Jezus Christus niet gehoorzaam zijn. Zo lezen we in 2 Thessalonicenzen. Dat wil zeggen de mensen die niet in liefde omzien naar anderen. Juist omdat het oordeel nog niet uitgaat, wil ik de dreiging van het coronavirus veel meer zien als een middel in Gods hand. Niet om te slaan. Ook niet om door ons anderen mee te slaan. Het oordeel is niet aan ons. Het is een oproep tot bekering.

Ik denk daarom vooral aan woorden uit Lukas 13. Hier wordt aan Jezus gemeld dat Pilatus het bloed van Galileeërs gemengd heeft met hun offers. Het verwijst waarschijnlijk naar een gebeurtenis die plaats vond rond het Pascha. Een periode waarbij de gelovigen bij de tempel zelf hun offerdieren slachtten. Mogelijk zijn Galileeërs in opstand gekomen tegen de Romeinen en heeft Pilatus opdracht geven de opstand neer te slaan. Als Jezus hiervan hoort, stelt Hij de vraag: “Denkt u dat deze Galileeërs grotere zondaars zijn geweest dan alle [andere] Galileeërs, omdat zij zulke dingen geleden hebben?” Jezus geeft ook gelijk het antwoord op deze vraag. Nee. Deze Galileeërs zijn geen grotere zondaars omdat zij dit hebben doorgemaakt. Vervolgens voegt Jezus hier aan toe: “maar als u zich niet bekeert, zult u allen evenzo omkomen.” Bedoelt Jezus dat zij niet in verzet moeten komen tegen de Romeinse bezetter of waarschuwt Jezus dat je niet moet denken het allemaal beter te weten en het recht hebt om te oordelen over anderen? Wat Jezus doet is de vraag omdraaien. Het gaat niet om anderen, maar om jou. Jij moet je eens (vandaag) verantwoorden voor God. Ben jij gehoorzaam aan het Evangelie door de Heere God lief te hebben met heel je hart, met heel je ziel, met heel je kracht en met heel je verstand en heb jij de medemens lief als jezelf?

Het is deze vraag die vandaag uit de mond van Jezus klinkt nu wij te worstelen hebben met het coronavirus en de gevolgen ervan moeten dragen. Zie ik om naar de naaste zoals het Evangelie dit van mij vraagt? Heb ik de naaste lief als mijzelf. In deze lijdenstijd worden wij bij deze vraag bepaald. Werkt het Evangelie van Jezus Christus door in mij? Draagt het in mij vrucht? Misschien is deze tijd juist het moment om ons zelf te onderzoeken. Welke plek heeft het Evangelie en in het bijzonder het heilswerk van de Heere Jezus in mijn leven. Volg ik Hem na of loop ik mijn eigen doodlopende weg.